Lecturas no "Día internacional do pobo xitano"

Neste 8 de abril,  queremos solidarizarnos co pobo xitano e en especial cos adolescentes, a través das lecturas; pensamos que as palabras dos escritores e escritoras que nolos achegaron son un medio óptimo para fomentar a inclusividade dos rapaces e rapazas xitanos  na nosa sociedade en xeral e na escola en concreto.

Palabras e versos para a igualdade, para a rapazada xitana que nas súas mans, sen sabelo, posúe a marabillosa chave da integración.

http://www.gitanos.org/8deabril/

Comecemos pois coas nosas recomendacións lectoras para o Día do Pobo Xitano:

• "Pan con chocolate" de María Victoria Moreno, a nosa escritora homenaxeada nas Letras Galegas 2018 preséntanos neste relato a Adonay e a Eva, dous adolescentes, unha nena loira e paia (o pan) e un neno calé (o chocolate) unidos por unha intensa amizade que lles dá forzas para enfrontar os desprezos e o racismo na escola. Un forte temporal arrasa as choupanas do arrabalde xitano da Quenlla que ben podería ser calquera dos míserentos poboados xitanos nas nosas cidades.  Os fortes sentimentos de Eva relátannos en primeira persoa as desgrazas deste pobo.

• "Preciosa y el aire" de Federico García Lorca en "Romancero Gitano":

Su luna de pergamino

Preciosa tocando viene

por un anfibio sendero

de cristales y laureles (...)

E Preciosa, a xitaniña de Lorca fai que o vento se levante ao seu paso, que o mar frunce o seu rumor, que as oliveiras palidezan que a enchen de medo e fana correr...

• Reina é a moza xitana que acompaña a Miguel en "Unha estrela no vento" a primeira das novelas de Ledicia Costas; o seu falar con gheada fai dela unha linda xitaniña galega que sufrirá o machismo da súa cultura e da súa familia. De novo a amizadeentre un rapaz paio e unha nena xitana e os inconvintes do cruce de razas e culturas.

• "Os xitanos cesteiros" que Manuel Rivas nos presenta en "A boca da terra", os "Jiménez Camacho Manuel Montoya Antonio Camacho" que foron asasinados no 1936 por unha "brigada da noite":

 Hai un son en Lians.

E u é?

Son os pés que non queren pisar

E u é?

Son as follas que caen

no oco da guitarra

Son os nenos que piden 

un biscallo azul de azar.

E u é?

Son os anxos 

que chían polo buraco das balas

polo envés do matar (...) 

• Margot, a mellor puta do Berbés que nos achega Inma López Silva en "Aqueles días en que eramos malas" tamén é muller e xitana polo que vai sofrer o abuso e o desprezo dos seus :" Aquel día, Margot ergueuse ansiosa. Non era felicidade o que sentía. Era expectación, nerviosismo. (...) Púxerona fermosísima, coas xoias da familia, co vestido con pedrería, os zapatos de medio tacón e uns bucles brillantes  que lle caían polo lombo deixando ver anacos da súa pel morena"...no día da súa voda, e só era unha nena.  

• José Heredia Maya, poeta xitano na súa proposta para unha danza flamenca de arcanxos moremos canta en versos:

Jaleos

¿Que es lo que ha pasao?

que los gitanitos

que se han rebelao.

¡Eso no puede ser!

¿Qué es lo que ellos quieren?

que los gitanitos

tengan pan y aceite.

¡Eso no puede ser!

Quieren además 

que todos los hombres

seamos igual.

¡Eso no puede ser!

¡Qué barbaridad!

• En "O sono traizoeiro" (conto finés) relátase "Hai xa douscentos anos unha xitana solteira chamada Ulla vivía no pobo de Rautalampi. Todos os labregos, terratenentes e servos a coñecían e querían moito. Ulla, ao igual que os demais xitanos de Finlandia, ía de vila en vila a cabalo, da casa dunha familia á doutra" (...) Naquela época a tradición obrigaba a que, se un xitano se namoraba apaixonadamente dunha xitana e quería casar con ela, tiña que collela pola forza, raptala ou secuestrala (...) 

mal lles debía ir pois ás xitanas finesas xa que logo a súa opinión non contaba...

• Na voz da narradora mexicana María García Esperón, cheganos esta recomendación poética do escritor asturiano Aurelio González Ovies "Entre lirios":

Casi siempre era en mayo. Cuando estaban aún 

muy verdes las ciruelas

llegaba la estación de los gitanos.

Buscaban abrigo y extendían sus trastos

y sus lonas

donde sonaba el agua y asomaban los lirios.

Vaia este pequeno botón de mostra dos moitos exemplos que podemos atopar na literatura que nos valerán para VISIBILIZAR ao pobo xitano no seu DÍA, desde "La gitanilla" de Cervantes á prosa e a poesía contemporánea.