VELENO DE TINTA IMPRESA de Xosé A. Neira Cruz.

 

 

Con este título tan suxerente, unha tinta impresa (a do xornal) que cativa e namora coma un veleno facéndose imprescindible e enchendo as horas vitais de Elvira Morales (a protagonista desta novela), chéganos esta nova publicación de Xosé A, Neira Cruz.

A medio camiño entre a crónica ( que non é porque non relata os feitos cronoloxicamente, de feito conta a historia en flash back ), a novela histórica (un retrato dunha época, dunha sociedade, dunha cidade – A Coruña- a principios do século XX, un mes de 1909), a obra literaria e xornalística (cunha importante aportación de datos – sobre o desenvolvemento da prensa e sobre o proceso de publicación da mesma- moi ben documentados, xa que logo está escrita por un xornalista) navega esta nova publicación do narrador.

Ao longo dun mes, cun tratamento temporal orixinal - comezo no remate da historia ( un capítulo), unha vista atrás (varios capítulos), unha nova incrusión no final (un capítulo) para regresar logo ao pasado (varios capítulos) e definitivamente ao final (un capítulo)- Neira Cruz relátanos a historia de Eva Morales, muller que reivindica o seu dereito a exercer unha profesión que ama, a de xornalista, nun mundo de homes nos comezos do século XX. Un contexto social e histórico moi realista: a oposición feminina dunha sociedade rancia, freando á liberación da muller, as reivindicacións das rapazas novas, estudiadas e feministas de ideoloxía, grandes e sonados personaxes da época compoñen un cadro moi completo de como respiraba e bulía a sociedade coruñesa dos primeiros anos do século XX.

Moi interesante resulta a descrición detallada do funcionamento estrutural e mecánico dun xornal da época, o emprego dos primeiros linotipos, a chegada das noticias á redacción, as probas de edición, a publicación, horas e horas emocionantes para Elvira e a súa compañeira Herminia; o traballo de recollida das novas, as entrevistas ( a quen, o porqué, o como, o cando, o onde... moi na liña das características dos textos xornalísticos) son os fíos que van tecendo a historia da protagonista.

Esta novela que recibiu o premio Ánxel Fole de Narración Curta 2019, é unha clara homenaxe aos homes e mulleres (destacadamente as mulleres) que a principios de século publicaban os xornais con moito esforzo e dedicación, que de certo amaban o seu traballo (o veleno) que pintaron con palabras e tinta o cadro social e a crónica de sucesos dun momento histórico.

 

A obra ten tamén o valor engadido de que polas súas páxinas camiñan personaxes de moita sona no momento como Emilia Pardo Bazán, o Príncipe Alberto de Mónaco, Carolina Otero “ A bela Otero”, Filomena Dato, a familia de Rosalía... que daquela tiñan presenza na crónica social, literaria e cultural da cidade.

(A escritora Marga do Val recolle na súa obra Carolina Otero os amores entre a Bella Otero e Alberto de Mónaco (pax. 107) biografía da artista que sería de moi interesante lectura para contextualizar a de Neira Cruz, ambas en clave feminina). 

 
 

Unha novela moi ao gusto dos amantes da historia dos medios de comunicación en papel, da crónica social e das curiosidades sociais, de lectura rápida e doada que nos traslada a un mundo moi ben retratado.

"A MEMORIA DOS PAXAROS" de Teresa González Costa.

 

 

Simbolismo, mitoloxía e defensa do medio ambiente están moi presentes nesta novela de Teresa González da que de certo vai desfrutar un público xuvenil, que logo de lela, sentirase moito máis concienciado dos problemas que o noso habitat natural ten que afrontar hoxe en día para sobrevivir, e sobre todo os paxaros que son os protagonistas realmente desta narración.

Esta obra ten todos os elementos precisos para conquistar á nosa rapazada: unha historia de paxaros e humanos en clave mitolóxica, unha ficción mesturada coa realidade arredor da contaminación que pouco a pouco, inexorablemente, fai desaparecer día a día moitas especies avícolas que poboan o mundo natural.

Celeste, o seu amigo Marcos e un enigmático rapaz sen nome serán os encargados, xunto coas aves, de salvar ao pobo dos primeiros dun desastre ecolóxico que moito nos vai lembrar a recente catástrofe do Prestige nas nosas costas, cando o chapapote o inundou todo provocando a morte de animais mariños, aves... e da cal aínda non nos recuperamos.

Unha novela de lendas, de narracións orais, de acción, que nos vai pór en alerta de novo (cando xa esqueciamos o berro do “Nunca Máis”) para levantarnos e loitar pola conservación das especies e dos espazos naturais tan marabillosos do noso país.

A recuperación da MEMORIA “en feminino” tamén está presente nesta obra, a conservación da tradición oral transmitida de “nais a fillas” xeración a xeración; neste caso é a nai de Celeste a que lle vai narrando historias, “a memoria dos paxaros”, e a moza vai gardar coma un tesouro estas lendas, estes mitos cando a nai xa non a acompañe.